สมอไทย

สมอไทย

สมอไทย {สมออัพยา ม่าแน่ (กระเหรี่ยง-เชียงใหม่) หมากแน่ะ(กระเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน) มะนะ มานะ (เหนือ)}

Terminalia chebula Retz. : Myrabolan wood, chebulic myrobalans

วงศ์ Combretaceae

ลักษณะ  ไม้ต้นผลัดใบขนาดใหญ่  เปลือกขรุขระ   กิ่งและใบอ่อนมักมีขนสีสนิม  ใบเดี่ยวออกตรงข้ามรูปใข่ปลายและโคนแหลม  ดอกออกเป็นช่อตามง่ามใบหรือที่ปลายยอด  เป็นดอกสมบูรณ์เพศ  ผลสดรูปไข่  มีสันประมาณ ๕ สัน  เมล็ดขรุขระ รูปรี

สรรพคุณ  ทั้งต้น รสฝาดเมาเปรี้ยว แก้ท้องผูก เป็นยาสมาน ยาขับเสมหะ  แก้อาการเสียวคอและหน้าอก

เปลือกต้น รสฝาดเมา ต้มน้ำดื่มเป็นยาขับปัสสาวะ  ขับน้ำเหลืองเสีย บำรุงหัวใจ

ดอก  รสฝาด ต้มน้ำดื่ม รักษาโรคบิด

ผล  รสฝาดเปรี้ยวขม ผลอ่อน เป็นยาระบาย แก้โลหิตในท้อง แก้น้ำดี แก้เสมหะ  ผลแก่  เป็นยาฝาดสมาน ยาระบายรู้จักปิดรู้จักเปิด แก้ไข้เพื่อเสมหะ  แก้โลหิตในท้อง  แก้น้ำดี แก้ลมป่วง แก้พิษร้อนใน แก้ลมจุกเสียด ถ่ายพิษไข้ คุมธาตุ แก้ไอเจ็บคอ  แก้เสมหะเป็นพิษ  แก้อาเจียน แก้นอนสะดุ้งผวา เป็นยาเจริญอาหาร ยาบำรุงร่างกาย ชงน้ำอมกลั้วคอแก้เจ็บคอ ขับน้ำเหลืองเสีย ใช้ภายนอก บดเป็นผงระเอียด โรยแผลเรื้อรัง ใช้รักษาโรคฟันและเหงือกเป็นแผล ดองกับน้ำมูตรโค ดื่มแก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย ตามข้อ แก้อ่อนเพลีย

เนื้อหุ้มเมล็ด  รักษาโรคเกี่ยวน้ำดี ท้องร่วงเรื้อรัง บิด ท้องผูก ท้องขึ้นท้องเฟ้อ โรคหืด กระเพาะปัสสาวะไม่ทำงาน แก้อาเจียนแก้สะอึก แก้พยาธิในลำไส้ โรคท้องมาน แก้ ตับและม้ามโต

ที่มา หนังสือ สมุนไพร เจ้ากรมเป๋อ คุณอุทัย สินธุสาร ศาสตราจารย์ แพทย์หญิง คุณหญิง สลาด ทัพวงศ์